Ανάμεσα σε όλες τις τραγωδίες που η ανθρωπότητα έχει ήδη αντιμετωπίσει η καταστροφή του Τσερνόμπιλ δεν έχει αναλογίες. Έχει αφήσει τα καταστροφικά της ίχνη στην οικολογία, κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων, προκάλεσε επιδείνωση των κοινωνικών, οικονομικών και ζωτικών συνθηκών.
Θλιβερή 29η επέτειος της καταστροφής του Τσερνόμπιλ
Ανάμεσα σε όλες τις τραγωδίες που η ανθρωπότητα έχει ήδη αντιμετωπίσει η καταστροφή του Τσερνόμπιλ δεν έχει αναλογίες. Έχει αφήσει τα καταστροφικά της ίχνη στην οικολογία, κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων, προκάλεσε επιδείνωση των κοινωνικών, οικονομικών και ζωτικών συνθηκών.
Ήταν 1.24 π.μ. τις 26 Απριλίου 1986 όταν ένας συνδυασμός περιστάσεων προκάλεσε έκρηξη στο Ατομικό Ηλεκτρικό Σταθμό του Τσερνόμπιλ (ΑΗΣΤ), που οδήγησε σε καταστροφή του Τέταρτου αντιδραστήρα και απελευθέρωση τεράστιου ποσού των ραδιενεργών ουσιών στην ατμόσφαιρα.
Το ατύχημα προκάλεσε την μόλυνση πάνω από 145 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα στην Ουκρανία, Λευκορωσία και Ρωσία. Η καταστροφή του Τσερνόμπιλ επλήγησε περίπου 8,5 εκατ. ανθρώπους, από ραδιενεργά νουκλεΐδια μολύνθηκαν περίπου 5000 οικισμούς στη Ουκρανία, Λευκορωσία και Ρωσία.
Το μεγαλύτερο βάρος της καταστροφής του Τσερνομπίλ έπεσε στον ουκρανικό λαό. Οι συνέπειες αυτής της καταστροφής είναι πλέον αισθητή από τα εκατομμύρια των συμπολιτών μας. Επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
Επίλυση των προβλημάτων που προκαλούνται από τις συνέπειες αυτής της η πιο τρομακτικής τεχνολογικής καταστροφής στην ιστορία, χρειάζεται της συνεχής προσπάθειες του κράτους, των εμπειρογνωμόνων και επιστημόνων, καθώς και της διεθνούς κοινότητος.
Η καταπολέμηση των συνεπειών του Τσερνόμπιλ, παροπλισμός του ΑΗΣΤ και η μετατροπή του σε οικολογικά ασφαλές ζώνη απαιτεί μεγάλα έξοδα. Για τους σκοπούς αυτούς ξοδεύονται δεκάδες εκατομμύρια δολάρια ετησίως από τον κρατικό προϋπολογισμό της Ουκρανίας. Τον Σεπτέμβριο του 2007 η Ουκρανία ενέκρινε την κατασκευή ενός ατσάλινου κελύφους πάνω από τον αντιδραστήρα, σε αντικατάσταση της υπάρχουσας σαρκοφάγου, η οποία κινδυνεύει από κατάρρευση. Είναι σαφές, ότι ένα κράτος δεν είναι σε θέση να καλύψει όλα τα σχετικά έξοδα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αμέσως μετά την υπογραφή το 1995 ενός Μνημονίου για το κλείσιμο του ΑΗΣΤ μεταξύ Ουκρανίας και G-7/Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε το Ταμείο του Τσερνομπίλ «Καταφύγιο» για την είσπραξη των εισφορών από τις χώρες-δωρητές, το οποίο χειρίζεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ).
Η μετατροπή του Τσερνόμπιλ σε ένα περιβαλλοντικά ασφαλές σύστημα είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα που υλοποιούνται στην Ουκρανία. Για την ολοκλήρωση του προστατευτικού σαρκοφάγου στον τέταρτο αντιδραστήρα οι 28 χώρες-δωρήτριες ήδη συνέβαλαν στο Ταμείο «Καταφύγιο» πάνω από 1.5 δις. ευρώ.
Η Ουκρανία τηρεί τις αρχές της ευθύνης και της προνοητικότητας του πυρηνικού αφοπλισμού και της πολιτικής μη διάδοσης που δείχνει την κατανόηση από την χώρα μας της ανάγκης για την περαιτέρω ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας μόνο για ειρηνική χρήση και σύμφωνα με τα κριτήρια της αυστηρής ασφάλειας. Κατά τα 24 χρόνια της ανεξαρτησίας της, η Ουκρανία ήταν σταθερός υποστηρικτής του παγκόσμιου πυρηνικού αφοπλισμού και μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Σαφές παράδειγμα της εκδήλωσης της εν λόγω θέσης είναι η ιστορική απόφαση της Ουκρανίας να εξαλείψει πλήρως τα υψηλού βαθμού εμπλουτισμένα πυρηνικά υλικά της. Επίσης, η Ουκρανία έχει εκπληρώσει την υποχρέωση που είχε αναλάβει στη Διάσκεψη Κορυφής της Ουάσινγκτον για τη πυρηνική ασφάλεια για να αφαιρέσει το εμπλουτισμένο ουράνιο από το έδαφός της.
Το μάθημα του Τσερνόμπιλ αποτελεί μια φρικτή εμπειρία. Την ίδια στιγμή δεν είναι μια προειδοποίηση μόνο για την Ουκρανία – το μήνυμα αφορά όλα τα έθνη για την ανάγκη προσεκτικού χειρισμού λεγόμενου «ειρηνικού ατόμου».
Λαμβάνοντας υπόψη τα 29 χρόνια ενεργού αγώνα με τις συνέπειες της καταστροφής του Τσερνόμπιλ και έχοντας την εικόνα όλον των τραγικών καταστάσεων που μπορεί να προκαλεί η χρήση της πυρηνικής ενέργειας, το κύριο σήμα αυτή τη στιγμή είναι η ανάγκη να εφαρμοσθούν τα σχετικά μέτρα για την πυρηνική ασφάλεια στων κόσμο.
Στο σημερινό δύσκολο για την χώρα μας καιρό η Κυβέρνηση της Ουκρανίας δεν αγνοεί την επίλυση του προβλήματος και λαμβάνει όλες τις προσπάθειες για τον περιορισμό και την ελαχιστοποίηση των μακροπρόθεσμων συνεπειών της καταστροφής του Τσερνόμπιλ, την επιστροφή των πληγμένων περιοχών στην κανονική τους ζωή. Πρώτα από όλα πρέπει να φροντίζουμε τη στήριξη των θυμάτων της καταστροφής, καθώς να ασφαλίσουμε την ολοκλήρωση της κατασκευής του νέου προστατευτικού σαρκοφάγου πάνω από τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα. Είναι καθήκον μας μπροστά στους ήρωες του Τσερνόμπιλ, στη μνήμη των θυμάτων της καταστροφής, και για όλες τις μελλοντικές γενιές.
Τα αποτελέσματα των συντονισμένων δράσεων των χωρών έχουν δείξει την ικανότητα από κοινού να αντιμετωπισθούν οι κοινές προκλήσεις και προβλήματα. Όπως κάποτε ο κόσμος ενώθηκε για να αντιμετωπίζει την κοινή απειλή - τις συνέπειες της τραγωδίας του Τσερνόμπιλ, τόσο και τώρα όλος ο κόσμος υποστηρίζει την Ουκρανία στον αγώνα της κατά τον εισβολέα. Αλλά, σε αντίθεση με την αόρατη απειλή της ακτινοβολίας του Τσερνομπίλ η ρωσική επιθετικότητα κατά της χώρας μας είναι ολοφάνερη και διεθνώς αναγνωρισμένη.
Η Πρεσβεία της Ουκρανίας
στην Κυπριακή Δημοκρατία